Primicerius

Primicerius (zniekształcone łac. primus in cera, l. mn. primicerii; gr. primikērios πριμικήριος, l. mn. primikērioi) – w późnoantycznym Rzymie zwierzchnik wydzielonego biura (urzędu) administracji cesarskiej, administrator wyższej rangi.

Termin ten wywodzi się od określenia primus in tabula cerata (skrótowo primus in cera), czyli „pierwszy w tabeli rang” (urzędniczych). Pojawił się dopiero w okresie dominatu, najwidoczniej za rządów Konstantyna Wielkiego, gdyż wówczas po raz pierwszy w źródłach wspomniany jest praepositus sacri cubiculi (dosłownie „przełożony świętej sypialni”), czyli zwierzchnik osobistych sług cesarza (odpowiednik nowożytnego szambelana, zazwyczaj eunuch)^[1].